पदार्थान्वयभाषाः - (घर्मा-इव) हे अश्विनौ-सभासेनेशौ ! युवां प्रकाशात्मानौ सूर्यचन्द्रमसाविव वर्त्तमानौ “घर्म प्रकाशात्मन्” [यजु० ३८।८ दयानन्दः] (मधु जठरे सनेरू) अन्नरसात्मकं खाद्यं वस्तु राष्ट्रमध्ये “मध्यं वै जठरम्” सम्भजमानौ भवथः (भगे-अविता) ऐश्वर्यनिमित्तं युवां रक्षकौ भवथः “अवितृशब्दाद् द्विवचने डा प्रत्ययश्छान्दसः” सुपां सुलुक्पूर्वसवर्णाच्छेयाडाड्यायाजालः” [अष्टा० ७।१।३९] इति डा (तुर्फरी फारिवा-अरम्) “तृफ हिंसायाम्” तत औणादिकः रिः प्रत्ययः, ऋकारस्य-उकारो रपरः शत्रूणां हिंसकौ तथा हिंसकायुधवन्तौ स्फुर वधार्थकात् स्फुरधातोः “स्फुरति वधकर्मा” [निघ० २।१९] णिचि “चिस्फुरोर्णौ” [अष्टा० ६।१।५३] आकारादेशः तदन्तात् “इः” प्रत्ययः, सकारलोपश्छान्दसः फारिः-वधकशस्त्रम् “छन्दसीवनिपौ” इति मत्वर्थीयो वनिप् प्रत्ययः, फारिवा-वधकशस्त्रवान्, पुनर्द्विवचने डा छान्दसः “सुपां सुलुक्पूर्वसवर्णाच्छेडा” [अष्टा० ७।१।३९] वधकशस्त्रवन्तौ-अलं समर्थौ (पतरा-इव चचरा) पतनशीलौ-उड्डयनशीलौ कपोताविव भृशं सञ्चरन्तौ (चन्द्रनिर्णिक्) चन्द्रमाह्लादकं रूपं ययोस्तौ “निर्णिक् रूपनाम” [निघ० ३।७] “सुपां सुलुक्” [अष्टा० ७।१।३९] इति प्रथमा द्विवचनप्रत्ययस्य लुक् (मनः ऋङ्गा) मनसा प्रसाधनं ययोस्तौ मनसा सङ्कल्पकार्यसाधकौ “ऋञ्जति प्रसाधनकर्मा” [निरु० ६।२२] (मनन्या न जग्मी) मनने साधू “तत्र साधु-यः प्रत्ययः” सुमनस्विनाविवावसरं लक्षयित्वा गन्तारौ “आदॄगमहजनः किकिनौ लिट्च” [अष्टा० ३।२।१७१] इति किन् प्रत्ययः “सुपां सु” [अष्टा० ७।१।३९] इति सु० ॥८॥