इ॒दं विष्णु॒र्वि च॑क्रमे त्रे॒धा निद॑धे प॒दम्। समू॑ळ्हमस्य पांसु॒रे॥
idaṁ viṣṇur vi cakrame tredhā ni dadhe padam | samūḻham asya pāṁsure ||
इ॒दम्। विष्णुः॑। वि। च॒क्र॒मे॒। त्रे॒धा। नि। द॒धे॒। प॒दम्। सम्ऽऊ॑ळ्हम्। अ॒स्य॒। पां॒सु॒रे॥
स्वामी दयानन्द सरस्वती
ईश्वर ने इस संसार को कितने प्रकार का रचा है, इस विषय का उपदेश अगले मन्त्र में किया है-
हरिशरण सिद्धान्तालंकार
तीन कदम
स्वामी दयानन्द सरस्वती
ईश्वरेणैतज्जगत् कियत्प्रकारकं रचितमित्युपदिश्यते।
मनुष्यैर्यो विष्णुस्त्रेधेदं पदं विचक्रमेऽस्य त्रिविधस्य जगतः समूढं मध्यस्थं जगत्पांसुरेऽन्तरिक्षे विदधे विहितवानस्ति स एवोपास्यो वर्त्तते इति बोध्यम्॥१७॥
डॉ. तुलसी राम
आचार्य धर्मदेव विद्या मार्तण्ड
Of how many kinds has this world been made by God is taught in the 17th Mantra.
Men should adore that Omnipresent God only Who made this world in three ways i. e. (1) This visible earth without light (2) invisible subtle world in the form of atoms etc. (3) Shining solar world. He made the form of the universe that can be logically known in the firmament. Yaskacharya explains this Mantra in his well-known work Nirukta 12.19 in the above manner.
