आ नो॑ यातं दि॒वो अच्छा॑ पृथि॒व्या हि॑र॒ण्यये॑न सु॒वृता॒ रथे॑न। मा वा॑म॒न्ये नि य॑मन्देव॒यन्तः॒ सं यद्द॒दे नाभिः॑ पू॒र्व्या वा॑म् ॥
Pad Path
आ । न: । यातम् । दिव: । अच्छ । पृथिव्या: । हिरण्ययेन । सुऽवृता । रथेन ॥ मा । वाम् । अन्ये । नि । यमन् । देवयन्त: । सम् । यत् । ददे । नाभि: । पूर्व्या । वाम् ॥१४३.५॥
Atharvaveda » Kand:20» Sukta:143» Paryayah:0» Mantra:5
Reads times
PANDIT KSHEMKARANDAS TRIVEDI
१-७ ९ राजा और मन्त्री के कर्तव्य का उपदेश।
Word-Meaning: - [हे राजा और मन्त्री !] (दिवः) आकाश से और (पृथिव्याः) भूमि से (हिरण्ययेन) ज्योति रखनेवाले [अग्नि आदि प्रकाशबल से चलनेवाले], (सुवृता) शीघ्र घूमनेवाले [चलनेवाले] (रथेन) रमणीय रथ [विमान आदि वाहन] द्वारा (अच्छ) अच्छे प्रकार (नः) हमको (आ यातम्) दोनों प्राप्त होओ, (अन्ये) अन्य (देवयन्तः) पीड़ा देते हुए लोग (वाम्) तुम दोनों को (मा नि यमन्) न रोकें, (यत्) क्योंकि (पूर्व्या) पुरानी (नाभिः) बन्धुता ने (वाम्) तुम दोनों को (संददे) बाँधा है ॥॥
Connotation: - राजा और मन्त्री आकाश और पृथिवी पर चलनेवाले यान-विमानों द्वारा शत्रुओं से बे-रोक होकर प्रजा की रक्षा करें ॥॥
Footnote: −(आ) (नः) अस्मान् (यातम्) प्राप्नुतम् (दिवः) आकाशात् (अच्छ) सांहितिको दीर्घः। सम्यक् (पृथिव्याः) भूमेः सकाशात् (हिरण्ययेन) म० ४। (सुवृता) सुवर्तशीलेन। शीघ्रगामिना (रथेन) विमानादियानेन (वाम्) युवाम् (अन्ये) इतरे (मा नि यमन्) न निगृहन्तु (देवयन्तः) दिव अर्दने=पीडने चुरादिः-शतृ। पीडयन्तो जनाः (यत्) यतः (सं ददे) ददातेर्लिट्। सन्दानं बन्धनम्, बन्धे कृतवती (नाभिः) नहो भश्च। उ० ४।१२६। णह बन्धने-इञ्, हस्य भः। बन्धनम् (पूर्व्यः) पूर्व्यं पुराणनाम-निघ० ३।२७। प्राचीना (वाम्) युवाम् ॥
