वांछित मन्त्र चुनें

आ त॑ ए॒ता व॑चो॒युजा॒ हरी॑ गृभ्णे सु॒मद्र॑था । यदी॑न ब्र॒ह्मभ्य॒ इद्दद॑: ॥

अंग्रेज़ी लिप्यंतरण

ā ta etā vacoyujā harī gṛbhṇe sumadrathā | yad īm brahmabhya id dadaḥ ||

पद पाठ

आ । ते॒ । ए॒ता । व॒चः॒ऽयुजा॑ । हरी॒ इति॑ । गृ॒भ्णे॒ । स॒मत्ऽर॑था । यत् । ई॒म् । ब्र॒ह्मऽभ्यः॑ । इत् । ददः॑ ॥ ८.४५.३९

ऋग्वेद » मण्डल:8» सूक्त:45» मन्त्र:39 | अष्टक:6» अध्याय:3» वर्ग:49» मन्त्र:4 | मण्डल:8» अनुवाक:6» मन्त्र:39


बार पढ़ा गया

शिव शंकर शर्मा

पदार्थान्वयभाषाः - (प्रभुवसो) हे समस्तसम्पत्तिसंयुक्त महेश ! मैं (सख्युः) अपने मित्रगण की (शूनम्) न्यूनता का (मा+आविदे) बोध न करूँ तथा (पुत्रस्य) पुत्र की न्यूनता का बोध (मा) मैं न करूँ, ऐसी कृपा आप करें। (ते+मनः) आपका मन (आवृत्वम्) इस मेरी प्रार्थना की ओर आवे ॥३६॥
भावार्थभाषाः - प्रत्येक आदमी को उतना उद्योग अवश्य करना चाहिये, जिससे कि वह अपने गृह तथा मित्र-वर्ग को सुखी रख सके। अनुद्योगी और आलसी पुरुष ही ईश्वर के राज्य में क्लेश पाते हैं। देखो, निर्बुद्धि परन्तु परिश्रमी पक्षिगण कैसे प्रसन्न रहते हैं ॥३६॥
बार पढ़ा गया

शिव शंकर शर्मा

पदार्थान्वयभाषाः - हे इन्द्र ! मम सख्युः=मित्रस्याहम्। शूनम्=शून्यं न्यूनताम्। मा+आविदे=न जानीयाम्। हे प्रभुवसो=बहुधनम् ! पुत्रस्य। शूनम्। मा+आविदे। ते तव मनः। आवृत्वत्=आवर्त्तताम् ॥३६॥