पदार्थान्वयभाषाः - (सः-अग्निः) सोऽग्रणायकः परमात्मा (अर्कैः-जुषाणः) अर्चनीयैर्मन्त्रैः “अर्को मन्त्रो भवति यदनेनार्चन्ति” [निरु० ५।४] प्रियमाणः सेव्यमानो वा विद्वद्भिरुपासकैः (शूषेभिः-वृधः) स्वबलैः प्रवृद्धः सन् (देवान्) तान् विदुष उपासकान् (रघुपत्वा) लघुना समयेन शीघ्रतया यो याति सः शीघ्रगामी सद्यः प्रापणशीलः रघूपधात् ‘पत्’ धातोः क्वनिप्  प्रत्ययः “अन्येभ्योऽपि दृश्यन्ते” [अष्टा० ३।२।७५] सः (अच्छा जिगाति) अच्छाभिमुखमप्रतिबन्धेन प्राप्नोति “जिगाति गतिकर्मा” [निघ० २।१४] तथा (मन्द्रः-होता) स्तुत्यः-आदाता स्वीकारकर्त्ता (जुह्वा यजिष्ठः) आत्मना “आत्मा वै जुहूः” [मै० ४।१।१२] अतिशयेन यजनीयः, कर्मणि कर्त्तृप्रत्ययो व्यत्ययेन (सम्मिश्लः) स्वस्मिनुपासकान् सम्यक्-मिश्रयति सः “कपलिकादीनामिति वक्तव्यम्” [अष्टा० ८।२।१८ वा०] इति रेफस्य लत्वम् (देवान् आजिघर्ति) तानुपासकान्-आनन्दामृतेन सिञ्चति “घृतमुदकनाम जिघर्त्तेः सिञ्चतिकर्मणः” [निरु० ७।२४] ॥४॥